Ağır metal təhlükəsi

Planetin əhalisi və resurs istehlakı sürətlə artır, sənaye inkişaf edir, tullantıların həcmi çoxalır, antropogen çirklənmə miqyası böyüyür. Bu proseslərin nəticələrindən biri də ağır metal duzlarının torpağa və suya düşməsidir.

Mənbələr:

• İES-lərin, tullantı yandırma zavodlarının, istehsal və emal müəssisələrinin tullantıları. Onlar zamanla torpaqda toplanır və təbii dövriyyə nəticəsində su hövzələrinə qarışır;
• Metallurgiya, kimya, kənd təsərrüfatı və dağ-mədən müəssisələrinin çirkab suları – çaylara, göllərə və su anbarlarına axıdılır;
• Köhnə borular və su kəmərlərində aparılan təmir işləri;
• Misin və sinkin qarışığından hazırlanmış mis (latun) fitinqlər.
• Təbii mənbələr də mövcuddur – məsələn, vulkan püskürməsi və ya dağ süxurlarının aşınması. Amma onların təsiri, texnoloji inkişaf və urbanizasiya ilə müqayisədə qat-qat zəifdir.

İnsan orqanizminə zərəri

Əgər krandan, quyudan və ya artezian su mənbəyindən filtrsiz su içilsə, şəffaf və təmiz görünsə belə, insan bilmədən ağır metalları qəbul edə bilər.
Normativ göstəricilər elementə görə dəyişir: məsələn, civə üçün 0,0005 mq/l, mis və sink üçün isə 1 mq/l-dir. Sonuncu göstərici o qədər də təhlükəsiz olmadığından deyil, sadəcə, mis-fitinqlərin geniş yayılması səbəbindən süni şəkildə yuxarı hədd artırılıb.
Ağır metalların insan orqanizminin bioloji proseslərinə təsiri tam öyrənilməyib. Ancaq nəticələr arasında oynaq xəstəlikləri, qaraciyər və böyrəklərin pozulması, anemiya, sinir sistemi pozuntuları, hətta bədxassəli şişlər qeyd olunur.
Ən təhlükəlisi isə odur ki, belə çirklənmiş suyu uzun müddət qəbul edən uşaq orqanizmi xüsusilə həssas olur: fiziki və əqli inkişafda geri qalma yaradır. Heç kim özünü və yaxınlarını belə riskə atmaq istəməz, elə deyilmi?

Su təmizləmə üsulları
Ağır metalların təsirindən özünüzü qorumaq üçün iki əsas üsul mövcuddur:

İon mübadiləsi – zərərli “ağır” ionlar zərərsiz ionlarla (əsasən natriumla) əvəz olunur.
Aqualen texnologiyası –Aquaphor filtrlərində istifadə olunan xüsusi ion-mübadilə mikrolifdir. Onun unikal strukturu sayəsində ağır metallar effektiv şəkildə sudan çıxarılır. Hər bir damla sorbentlərdən keçmədən filtrasiyadan “qaça” bilmir.
Əks osmos filtrasiyası – yarımkeçirici membran yalnız su molekullarını buraxır, bütün çirkləndiricilər, o cümlədən ağır metallar kənarda qalır. Bu texnologiya dünyada ən effektiv su təmizləmə üsulu hesab olunur.

🔹 Vacib qeyd: Özəl ev və ya mənzil üçün hansı sistemi seçəcəyiniz yalnız suyun kompleks analizindən sonra müəyyən edilməlidir.